Uykusuzluğa yol açabileceğinden, bir uyku bozukluğu olarak da kabul edilen huzursuz ayak sendromu nedir?

İnsanların hayatları boyunca bir kere yaşadıkları huzursuz ayak sendromunun nedenleri ve tedavisi hakkında işinize çok yaracağına inandığımız haberimizi dikkatle okuyun. İşte her 10 kişiden 1’ini etkileyen huzursuz ayak sendromu..

Willis-Ekbom hastalığı olarak da bilinen huzursuz ayak sendromu (RLS) nedir? Belirtileri nelerdir? RLS nasıl hissettiriyor?

HUZURSUZ BACAK SENDROMU NEDİR?

Huzursuz bacak sendromu (RLS), bacaklarını hareket ettirmek için güçlü bir dürtüye neden olan bir bozukluktur. Bacaklarda genellikle, onları hareket ettirerek biraz iyileşen fakat hoş olmayan bir duygu vardır. Bazen kollar da etkilenebilir. Duygular genellikle istirahat halindeyken olur ve bu nedenle uyumak zor olabilir.

Bacakları hareket ettirmek ya da yürümek genellikle rahatsızlığı hafifletir ancak hareketler durduğunda duyular sıklıkla tekrar eder. RLS uyku bozukluğu olarak sınıflandırılır, çünkü semptomlar dinlenirken ve uyurken tetiklenir ve bir hareket bozukluğu olarak insanlar semptomları hafifletmek için bacaklarını hareket ettirmeye zorlanırlar. Bununla birlikte, nörolojik duyusal bozukluk olarak da tanımlanır.

HUZURSUZ BACAK SENDROMU BELİRTİLERİ

RLS bir uyku bozukluğu olarak sınıflandırılmıştır.

•  Bir kişi uçak ya da sinema gibi kapalı bir alanda ve uyanık olduğunda da belirtiler oluşabilir.
• RLS’de kişi uykuya dalmak ve uykuyu sürdürebilmekte zorlandığından gün boyunca yorgun hisseder. Bunun öğrenme, iş, konsantrasyon ve rutin görevler ve faaliyetler üzerinde etkisi olabilir.
• Uykunun yeterli olmadığı zamanlarda ruh halinde dalgalanmalar, sinirlilik, depresyon, zayıflamış bağışıklık sistemi ve diğer fiziksel ve sağlık sorunları görülebilir.

RLS NASIL HİSSETTİRİYOR?

RLS’li bir insanın bacaklarında ve bazen kollarında tuhaf ve hoş olmayan bir his vardır ve onları hareket ettirmek için güçlü bir dürtü vardır. İnsanlar bu duyguları şöyle tanımlamışlardır:

• ağrıyan
• yanan
• emekleme
• sürünen
• elektrik çarpmasına benzer
• kaşıntı
• asılarak
• karıncalanma

Rahatsızlığı gidermenin tek yolu bacakları hareket ettirmektir. Sadece gece boyunca değil, birey dinlenirken ya da inaktif olduğunda duyumlar ortaya çıkar. Semptomlar genellikle akşamları ve geceleri kötüleşir ve sabahları kısa bir süre için rahatlayabilir.

RLS TEDAVİSİ

Sıcak banyolar semptomları hafifletmeye yardımcı olur. RLS semptomlarını yönetmede sıkıntı çekiliyorsa bazı i-laçlar tavsiye edilebilir.

İ-LAÇLAR

İ-laçlar ancak şu durumlarda iyileşmeye yardımcı olabilir:

• Demir: Demir ile takviye düşük demir seviyesi olan kişilere yardımcı olabilir. Bu da semptomların iyileşmesine yardımcı olabilir.
• Alfa 2 agonistleri: Bunlar birincil RLS vakalarında yardımcı olabilir, ancak uyku sırasında periyodik bacak hareketlerini etkilemeyecektir.
• Ağrı kesici i-laçlar: Non-steroid anti-inflamatuar i-laç olan (NSAID) ibuprofen hafif semptomlara yardımcı olabilir.
• Antikonvülsanlar: Bunlar ağrı, kas spazmları, nöropati ve gündüz semptomlarını tedavi eder. Neurontin veya gabapentin, popüler bir antikonvülzandır. (epilepsi nöbetleri, bipolar bozukluk, nöropatik ağrı gibi durumların önlenmesinde ve tedavisinde kullanılan i-laç grubu)
• Benzodiazepinler: Bunlar, kalıcı ve hafif semptomları olan insanlara RLS’nin etkilerinden uyum sağlamada yardımcı olan yatıştırıcı i-laçlardır. Restoril veya temazepam, Xanax veya alprazolam ve Klonopin veya klonazepam örnekleridir.
• Dopaminerjik ajanlar: Bu i-laçlar beyinde bir nörotransmitter olan dopamin seviyelerini yükseltir. RLS ile ilişkili hoş olmayan bacak hislerini tedavi edebilirler. Levodopa ve karbidopa yaygın dopaminerjik ajanlardır.
• Dopamin agonistleri: Bunlar ayrıca beyin dopamin seviyelerini arttırır ve hoş olmayan bacak hislerini tedavi eder. Bazı hastalarda levodopa ile daha fazla yan etki bildirilmesine rağmen, yaşlı hastalarda olumsuz etkilere neden olabilirler.
• Opiatlar: Acıyı tedavi et ve RLS semptomlarını rahatlatabilir.
  Diğer i-laçlar başarısız olduğunda doktorlar bunları reçete edebilir. Kodein ve propoksifen düşük dozlu opiatlar iken, oksikodon hidroklorür, metadon hidroklorür ve levorfanol tartarat yaygın yüksek doz opiatlardır.
• Parkinson ve epilepsi i-laçları : bazen istemsiz hareketleri azaltabildikleri için RLS’de kullanılır.
  Altta yatan bazı koşullar RLS’yi tetiklerse ve bu koşullar tedavi edilirse, RLS azalabilir ya da bitebilir. Bu genellikle demir eksikliği ve periferik nöropati ile ilgili durumdur.

HUZURSUZ AYAK SENDROMUNUN ÇEŞİTLERİ

İki ana tip RLS vardır: Primer veya idiyopatik RLS. İdiyopatik, sebebin bilinmediği anlamına gelir. En yaygın tiptir ve aşağıdaki özelliklere sahiptir:

• Genellikle 40 yaşından önce başlar.
• Çocukluk kadar erken yaşlarda başlayabilir.
• Genetik bir nedeni olabilir.
• Birincil RLS başladıktan sonra, ömür boyu olma eğilimindedir.
• Semptomlar sporadik olabilir veya yavaş yavaş kötüleşebilir ve zaman içinde daha yaygın hale gelebilir.
• Hafif vakalarda, kişinin uzun süre semptomları olmayabilir.
• Sekonder (ikincil) RLS. İkincil bir bozukluk başka bir hastalık veya rahatsızlıktan kaynaklanır.
• Sekonder RLS genellikle 45 yaşından sonra başlar ve kalıtsal olma eğiliminde değildir. Bu tür RLS belirgin bir şekilde farklıdır:
• Başlangıç aniden olur.
• Semptomlar genellikle zamanla kötüleşmez.
• Semptomlar daha ş-iddetli olabilir.

Sekonder RLS’yi tetikleyebilen hastalıklar ve semptomlar şunlardır:

• Diyabet
• Demir eksikliği
• böbrek yetmezliği
• Parkinson hastalığı
• nöropati
• gebelik
• romatoid artrit

RLS’nin tam olarak nasıl gerçekleştiği anlaşılamamıştır, fakat vücudun, kas hareketlerini kontrol etmede rol oynayan bir nörotransmitter olan dopamini nasıl işlediği ile ilişkili olabilir. Seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRI’lar) ve antidepresanlar gibi bazı i-laçlar RLS’yi tetikleyebilir. Bu i-laçlar dopamin aktivitesini etkiler.
Ayrıca hamilelik ile de bağlantılıdır. Nedeni bilinmemekle birlikte, kadınların yaklaşık yüzde 20’si hamileliğin son üç ayında RLS yaşamaktadır.

Periyodik uzuv hareket bozukluğu (PLMD). PLMD benzer bir uyku bozukluğudur. PLMD olan kişilerde, bacaklarda uyurken kontrol edilemez bir şekilde seğirir ya da sarsılır. Ayrıca bir tür uyku bozukluğu olarak kabul edilir. Hareket, bireyin gece boyunca sık sık uyanmasına neden olabilir ve bu da uykunun kalitesini ve uzunluğunu azaltabilir. RLS’ye yol açabilir.

RLS İÇİN EVDE YAPILABİLECEKLER…

RLS semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilecek bazı yaşam tarzı değişiklikleri şunlardır:
Sıcak banyolar ve masajlar: Bunlar kasları gevşetebilir ve semptomların yoğunluğunu azaltabilir.
Sıcak veya soğuk torbalar: Bazı insanlar ılık, diğerleri sıcak ve soğuk alternatiflerin yararlı olduğunu söyler.
Gevşeme teknikleri: Stres RLS’yi kötüleştirebilir, bu nedenle yoga, meditasyon ve tai chi gibi egzersizler yardımcı olabilir.

• Egzersiz: Bacakları daha fazla kullanmak semptomları hafifletebilir. Hastanın hareketsiz bir yaşam tarzı varsa, araba sürmek yerine yürümek, spor yaparak bacaklarını aktif olarak kullanmak tedaviye yardımcı olabilir.
• Huzursuz bacak sendromu için uyku hijyeni: Yorgunluk belirtileri RLS’yi daha da kötüleştirdiği için uyku hijyeni önemlidir.

İpuçları şunları içerir:

• Serin ve sakin bir yatak odasında uyumak.
• Her gece aynı saatte yatmak ve her sabah aynı saatte kalkmak.
• Yataktan önce bir saat boyunca maruz kaldığınız ışık miktarını azaltın.
• Kafein ya da şeker gibi içecekleri uyandırmaktan kaçının.
• Alkol tüketiminden ve tütününden kaçınmak veya azaltmak.
• Egzersiz ve fiziksel aktivite RLS’ye yardımcı olabilir, ancak aynı zamanda da ağırlaştırabilir. Çoğu hasta orta düzeyde egzersiz yapar, ancak çok fazla egzersiz semptomu daha da kötüleştirebilir.